Η εξέλιξη της επιφανειακής θερμοκρασίας στο Ιόνιο εξαιτίας του κυκλώνα "ΙΑΝΟΣ"

Συντάχθηκε από την επιστημονική ομάδα του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ

Κατανομή των ανέμων στην επιφάνεια της θάλασσας στις 16 Σεπτεμβρίου 2020 από τον μετεωρολογικό δορυφόρο METOP-C. Το έντονο κόκκινο χρώμα αντιστοιχεί σε ανέμους  με ταχύτητα 80km/h. 24 ώρες αργότερα, το φαινόμενο θα φτάσει κοντά στην Κεφαλλονιά και την Ζάκυνθο.

Ξεκινώντας από τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Σεπτεμβρίου (17.09.20 00:00 UTC) , η ανά 24ωρο παρατήρηση της εξέλιξης της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας στην περιοχή του κεντρικού Ιονίου, αποτυπώνει ξεκάθαρα μείωση της θερμοκρασίας εξαιτίας  του κυκλώνα Ιανού και της ανατολικής πορείας του πάνω από το Ιόνιο. Τα δεδομένα αυτά προέρχονται από βραδινές υπέρυθρες δορυφορικές απεικονίσεις της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας και είναι διαθέσιμα μέσω της υπηρεσίας CMEMS Copernicus ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται για την διόρθωση των προγνώσεων του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ.

Αξίζει να παρατηρήσουμε, ότι τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Σεπτεμβρίου (εικόνα πάνω αριστερά), η θερμοκρασίας της θάλασσας στο δυτικό Ιόνιο (ανατολικά της Σικελίας) είναι μεταξύ 27^ο-28^ο C. Υπο αυτές τις θερμοκρασιακές συνθήκες και δεδομένου ότι το θερμοκρασιακό κατώτατο κρίσιμο όριο ανάπτυξης τροπικών κυκλώνων ανέρχεται στους ~26.5^ο C,  η περαιτέρω ενίσχυση του κυκλώνα ευνοείται καθώς «τραβάει» θερμότητα και υγρασία από την επιφάνεια της θάλασσας. Η παρατηρούμενη πτώση της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας, οφείλεται σε έντονες ανοδικές κινήσεις (upwellings) που επικρατούν στο ανώτερο στρώμα και σε αυξημένες θερμικές απώλειες εξαιτίας μεταφοράς θερμότητας (μέσω εξάτμισης της θάλασσας και αισθητής ροής θερμότητας) από την επιφάνεια της θάλασσας προς την ατμόσφαιρα. Οι έντονες ανοδικές κινήσεις δημιουργούνται ώς απόρροια των ισχυρών ανέμων του κυκλώνα και της χωρικής κατανομής τους και μειώνουν την επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας μεταφέροντας τα ψυχρότερα υποεπιφανειακά στρώματα νερού στο επιφανειακό.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 18ης Σεπτεμβρίου, ο κυκλώνας προκαλεί πτώση 4 βαθμών στο δυτικό Ιόνιο ενώ τις επόμενες μέρες η πτώση της επιφανειακής θερμοκρασίας εκτείνεται προς τα ανατολικά για να φτάσουμε στις 21 Σεπτεμβρίου, σε μια μείωση μεγαλύτερη των 6 βαθμών δυτικά της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου. Η αποκατάσταση της επιφανειακής θερμοκρασίας στις κλιματολογικές τιμές της μετά το πέρασμα του κυκλώνα είναι μια διαδικασία που μπορεί να κρατήσει από μερικές μέρες έως μερικές βδομάδες, επηρεάζοντας πιθανά την υπερκείμενη ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Στο παράδειγμα που εξετάζουμε η διαταραχή φαίνεται παρούσα έως και τις 22 Σεπτεμβρίου ενώ συνεχίζεται και τις επόμενες μέρες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κατά μήκος της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου δε σημειώνεται σημαντική μεταβολή της επιφανειακής θερμοκρασίας κάτι που φαίνεται και στις μετρήσεις του  σταθμού του ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ ανοιχτά της Πύλου όπου μεταξύ 17 και 22 Σεπτεμβρίου η επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας ελαττώθηκε μόνο κατά 0.5^ο C.