Σταθεροί πλωτήρες (Buoys)

Βρίσκεται στον Σαρωνικό Κόλπο και αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό του δικτύου πλωτήρων του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ. Ο Σαρωνικός κόλπος συνορεύει με την μητροπολιτική περιοχή των Αθηνών και είναι μια περιοχή εύκολα προσβάσιμη για ερευνητικές δραστηριότητες  στην οποία διεξάγονται προγράμματα συστηματικής παρακολούθησης του θαλασσίου περιβάλλοντος περισσότερο από δύο δεκαετίες. Ο σταθμός είναι εξοπλισμένος με αισθητήρες για την συνεχή καταγραφή ατμοσφαιρικών και επιφανειακών φυσικών παραμέτρων του θαλάσσιου περιβάλλοντος ενώ έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων και για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, αισθητήρες καταγραφής βιοχημικών παραμέτρων.

Βρίσκεται βορειοανατολικά της Μυκόνου και μετά από μια διακοπή πέντε ετών, επαναποστίστηκε τον Απρίλιο του 2017 σε μια περιοχή της οποίας το βάθος φτάνει τα 130 μ. περίπου.  Ανήκει στην κατηγορία πλωτήρων τύπου Seawatch και φέρει αισθητήρες μέτρησης θερμοκρασίας, αλατότητας, πίεσης, θαλάσσιων ρευμάτων και κυματισμού ενώ φέρει και αισθητήρες μέτρησης ατμοσφαιρικών παραμέτρων, όπως είναι η θερμοκρασία αέρα, η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου. Η συγκεκριμένη περιοχή έχει επιλεγεί εξαιτίας της εποχής μεταβλητότητας που παρουσιάζει το πεδίο επιφανειακής κυκλοφορίας αλλά και για την συστηματική καταγραφή του πεδίου ανέμων που επικρατεί. Οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή χαρακτηρίζονται από έντονη εποχική μεταβλητότητα, φτάνοντας συνήθως τις μέγιστες τιμές τους την θερινή περίοδο.

Πρόκειται για ένα πολυπαραμετρικό σταθμό καταγραφής ο οποίος βρίσκεται σε μια περιοχή που συναντώνται θαλάσσιες μάζες από την Αδριατική και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο πλωτήρας είναι ποντισμένος ανοιχτά της Πύλου στο ΝΑ Ιόνιο,  το οποίο αποτελεί ένα σταυροδρόμι όπου συναντώνται οι ενδιάμεσες και βαθιές θαλάσσιες μάζες που προέρχονται από τη Λεβαντίνη, την Αδριατική και το Αιγαίο. Ειδικότερα, η θέση πόντισης του σταθμού βρίσκεται στην διαδρομή που ακολουθούν τα πυκνά νερά που βγαίνουν από το Αιγαίο και κινούνται βόρεια κατά μήκος της δυτικής ακτής της Ελλάδας. Επιπλέον, είναι μια γεωλογικά ενεργή περιοχή με πολλούς σεισμούς και κατολισθήσεις, καθώς και μια πιθανή πηγή δημιουργίας κυμάτων τσουνάμι που μπορούν να επηρεάσουν την Ανατολική Μεσόγειο. Ο σταθμός αποτελείται από έναν επιφανειακό πλωτήρα τύπου Wavescan εξοπλισμένο με αισθητήρες μετεωρολογικών, κυμάτων και επιφανειακών ωκεανογραφικών παραμέτρων (θερμοκρασία, αλατότητα, ρεύματα), καθώς και μια σειρά από αισθητήρες CTD που συνδέονται στην επαγωγική γραμμή πρόσδεσης (20, 50, 75, 100 , 250, 400, 600, 1000m), ενώ στα πρώτα 100m καταγράφονται επίσης πρόσθετες βιοχημικές παράμετροι (Chl-A, DO, θολερότητα).

Ο σταθμός είναι ποντισμένος  σε περιοχή βάθους 1400 μέτρων, 24 ναυτικά μίλια βόρεια της Κρήτης και αποτελεί τμήμα του δικτύου ΠΟΣΕΙΔΩΝ από το 2007. Το Κρητικό Πέλαγος είναι μια περιοχή όπου σχηματίζονται  ενδιάμεσες ή/και βαθιές θαλάσσιες μάζες, ενώ η θαλάσσια κυκλοφορία της καθορίζεται από σχηματισμούς με πολλαπλές ακτίνες δράσης οι οποίοι παρουσιάζουν  έντονη μεταβλητότητα στις μεσαίες κλίμακες. Οι περιοχές σχηματισμού θαλασσίων μαζών αποτελούν σημαντικές τοποθεσίες για την παρακολούθηση των βιοχημικών διεργασιών στη Μεσόγειο. Η χειμερινή ανάμιξη της στήλης νερού και οι ανταλλαγές νερών και μάζας (αραιωμένη, αιωρούμενη ή κοντά στο βυθό) με τις παρακείμενες θαλάσσιες περιοχές της Λεβαντίνης και Ιονίου μέσω των στενών του Κρητικού τόξου, καθιστούν το Κρητικό Πέλαγος το φτωχότερο σε θρεπτικά συστατικά και το πλουσιότερο σε οξυγόνο μεταξύ των βασικών λεκανών της Μεσογείου. Ο σταθμός  αποτελεί το πιο ανεπτυγμένο φυσικο-βιογεωχημικό παρατηρητήριο του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ, συλλέγοντας δεδομένα CTD μέχρι βάθος 1000μ, χλωροφύλλη-Α, διαλυμένο οξυγόνο και δεδομένα θολερότητας στα πρώτα 100m της στήλης νερού, ενώ η πρόσφατη προσθήκη επιφανειακών αισθητήρων pH και pCO2 ενίσχυσε ακόμα περισσότερο το βιοχημικό προφίλ του σταθμού.

Το 2016 το παρατηρητήριο του ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ στο Κρητικό πελάγους επεκτάθηκε με την προσθήκη ενός ακόμα επιφανειακού πλωτήρα, τον παράκτιο σταθμό του Ηρακλείου. Ο σταθμός ανήκει στην κατηγορία των πλωτήρων Seawatch, καταγράφει επιφανειακές θαλάσσιες και ατμοσφαιρικές παραμέτρους (θερμοκρασία νερού και αλατότητα, ρεύματα, κύματα, θερμοκρασία αέρα, ταχύτητα και κατεύθυνση ανέμου) και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες καταγραφικές πλατφόρμες που υπάρχουν στην περιοχή του Κρητικού (σταθμός E1M3A, Ferrybox,  Glider, επαναλαμβανόμενοι πλόες συλλογής δεδομένων, Bio-Argos ), προσφέρει δυνατότητες για τη μελέτη της αλληλεπίδρασης της ανοικτής θάλασσας με την παράκτια ζώνη (π.χ. δυναμικό κυματισμού, ανταλλαγές ύλης, ακραία φαινόμενα μεγάλης χωρικής κλίμακας).