Υδρόπτερα (Gliders)
Τα υποβρύχια υδρόπτερα (gliders) είναι αυτόνομα υποβρύχια οχήματα που χρησιμοποιούνται για την συλλογή θαλάσσιων επιστημονικών δεδομένων. Τα gliders κινούνται στο θαλάσσιο περιβάλλον μεταβάλλοντας την πυκνότητα και την κλίση τους ώστε να καταδύονται και να αναδύονται διαδοχικά καταγράφοντας τις ιδιότητες του θαλασσινού νερού σε διαδοχικές κατατομές πολλών χιλιομέτρων. Συνήθως κινούνται από την επιφάνεια μέχρι τα 500 – 1000 m βάθος σε κάθε κύκλο κατάδυσης – ανάδυσης, ταξιδεύοντας 3 – 6 km οριζόντια απόσταση με ταχύτητα περίπου 1 km/h. Τα υποβρύχια υδρόπτερα χρησιμοποιούνται ευρέως για παρατεταμένες αποστολές τόσο σε παράκτιες όσο και σε ανοιχτές θάλασσες συλλέγοντας πληροφορίες σχετικά με τις φυσικές παραμέτρους θερμοκρασίας, αλατότητας, αλλά και ποικίλες άλλες παραμέτρους για την παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας (π.χ. χλωροφύλλη, διαλελυμένο οξυγόνο).
Το σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ ενσωμάτωσε τη νέα συνιστώσα των υποβρυχίων υδροπτέρων στο δικτύο παρακολούθησης των ελληνικών θαλασσών με την απόκτηση δύο gliders (σχ. 1). Τα gliders αυτά μπορούν να φτάσουν το ένα έως τα 700, ενώ το δεύτερο ανήκει στη δεύτερη γενιά SeaExplorer X2 glider και καταδύεται έως τα 1000 μέτρα βάθος. Επίσης, διαθέτουν αμφότερα αισθητήρες CTD (αγωγιμότητα, θερμοκρασία, πίεση) και διαλελυμένου οξυγόνου (αισθητήρας GPCTD + DO της εταιρείας SEABIRD ELECTRONICS).
Από το 2017 πραγματοποιούνται αποστολές στο βόρειο Κρητικό πέλαγος για την παρακολούθηση των φυσικών χαρακτηριστικών της θάλασσας σε βάθος χρόνου (π.χ. θερμοκρασία, αλατότητα, περιεκτικότητα οξυγόνου) ώστε να μελετηθεί η εποχική μεταβλητότητα του πεδίου ροής και τα φαινόμενα που επικρατούν στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Το glider κατά την αποστολή του λαμβάνει προφίλ μετρήσεων εκτελώντας τροχιά παράλληλη προς το νησί της Κρήτης, καταγράφοντας έτσι μία κατακόρυφη τομή μήκους περίπου 220 km (σχ. 2). Κάθε αποστολή διαρκεί 30 έως 45 ημέρες κατά τη διάρκεια της οποίας το glider διατρέχει την τροχιά 2 έως 3 φορές. Η οριζόντια ταχύτητά του κυμαίνεται από 0.15 έως 0.4 m/s (ανάλογα με την ένταση και την κατεύθυνση των θαλασσίων ρευμάτων) και η κατακόρυφη από 0.1 έως 0.2 m/s. Η πόντιση και η ανάκτηση των gliders γίνεται πάντα με τη βοήθεια βάρκας (σχ. 3) καθώς η όλη διαδικασία γίνεται χειροκίνητα.
Ο έλεγχος και ο χειρισμός των gliders γίνεται ασύρματα. Η επικοινωνία πραγματοποιείται με 2 τρόπους: μέσω ραδιοσυχνότητας όταν βρίσκεται σε κοντινή απόσταση (~ 100 – 200 m) και μέσω δορυφορικής σύνδεσης Iridium για απομακρυσμένο χειρισμό κατά τη διάρκεια της αποστολής. Μέσω της ασύρματης επικοινωνίας ο χειριστής έχει τη δυνατότητα να κατεβάσει δεδομένα, να ελέγξει τη λειτουργία του glider και των αισθητήρων του, να ρυθμίσει κάποιες από τις παραμέτρους λειτουργίας του καθώς και να καθορίσει την πορεία του.
